Цікавыя спосабы вылічэння
Складанне
Асноўнае правіла для выканання складання ў памяці гучыць так: каб дадаць да ліку 9, патрэбна дадаць да яго 10 і адняць 1; каб дадаць 8, патрэбна дадаць 10 і адняць 2; каб дадаць 7, патрэбна дадаць 10 і адняць 3 і г.д.
Напрыклад:
56 + 8 = 56 + 10-2 = 64;
65 + 9 = 65 + 10-1 = 74.
Складанне ў памяці двухзначных лікаў
Калі лічба адзінак у дадаваемым ліку больш 5, то лік неабходна акругліць у бок павелічэння, а затым адняць памылку акруглення з атрыманай сумы. Калі ж лічба адзінак менш 5, то прыбаўляем спачатку дзесяткі, а потым адзінкі.
Напрыклад:
34 + 48 = 34 + 50-2 = 82;
27 + 31 = 27 + 30 + 1 = 58.
Складанне трохзначных лікаў
Складаюць злева направа, гэта значыць спачатку сотні, потым дзесяткі, а затым адзінкі.
Напрыклад:
359 + 523 = 300 + 500 + 50 + 20 + 9 + 3 = 882;
456 + 298 = 400 + 200 + 50 + 90 + 6 + 8 = 754.
Адніманне
Каб адняць лікі ў памяці, патрэбна акругліць адымаемае, а затым падкарэктаваць атрыманы адказ.
56-9 = 56-10 + 1 = 47;
436-87 = 436-100 + 13 = 349.
Адніманне лікаў меншых за 100 ад лiкаў большых за 100.
Калі адымаецца менш 100, а памяншае больш 100, але менш 200, ёсць просты спосаб вылічыць рознасць у памяці.
134-76 = 58; 76 на 24 менш за 100. 134 на 34 больш 100. Дададзім 24 да 34 і атрымаем адказ: 58.
152-88 = 64; 88 на 12 менш за 100, а 152 больш 100 на 52, значыць 152-88 = 12 + 52 = 64
Розныя спосабы множання і дзялення
1) Множанне і дзяленне ліку на 4
Каб памножыць лік на 4, трэба яго двойчы памножыць на 2. Напрыклад: 26 • 4 = (26 • 2) • 2 = 52 • 2 = 104; 417 • 4 = (417 • 2) • 2 = 834 • 2 = 1668. Каб падзяліць лік на 4, трэба яго двойчы падзяліць на 2. Напрыклад: 324: 4 = (324: 2): 2 = 162: 2 = 81.
2) Множанне і дзяленне ліку на 5
Каб памножыць лік на 5, трэба яго памножыць на 10 і падзяліць на 2. Напрыклад: 236 • 5 = (236 • 10): 2 = 2360: 2 = 1180. Каб падзяліць лік на 5, трэба памножыць на 2 і падзяліць на 10, г.зн. аддзяліць коскай апошнюю лічбу. Напрыклад: 236: 5 = (236 • 2): 10 = 472: 10 = 47,2.
3) Множанне лікаў на 1,5
Каб памножыць лік на 1,5, трэба да зыходнага ліку дадаць яго палову. Напрыклад: 34 • 1,5 = 34 + 17 = 51; 146 • 1,5 = 146 + 73 = 219.
4) Множанне лікаў на 9.
Каб памножыць лік на 9, трэба да яго прыпісаць 0 і адняць зыходны лік. Напрыклад: 72 • 9 = 720-72 = 648.
5) Множанне на 25 ліку, які дзеліцца на 4.
Каб памножыць на 25 лікі, якія дзеляцца на 4, трэба яго падзяліць на 4 і атрыманы лік памножыць на 100. Напрыклад: 124 • 25 = (124: 4) • 100 = 31 • 100 = 3100.
6) Множанне двухзначнага ліку на 11
Пры множанні двухзначнага ліку на 11, трэба паміж лічбай адзінак і лічбай дзясяткаў ўпісаць суму гэтых лічбаў, прычым, калі сума лічбаў больш за 10, то адзінку трэба дадаць да старэйшага разраду (першай лічбе). Напрыклад: 23 • 11 = 253, бо 2 + 3 = 5, таму паміж 2 і 3 ставім лічбу 5; 57 • 11 = 627, бо 5 + 7 = 12, лічбу 2 ставім паміж 5 і 7, а да 5 прыбаўляем 1, замест 5 пішам 6. «краёчкам складзі, у сярэдзінку пакладзі" - гэтыя словы дапамогуць лёгка запомніць дадзены спосаб множання на 11. Такі спосаб падыходзіць толькі для множання двухзначных лікаў.
7) Множанне двухзначнага ліку на 101.
Для таго, каб лік памножыць на 101, трэба прыпісаць дадзены лік да самога сябе. Напрыклад: 34 • 101 = 3434. Растлумачым, 34 • 101 = 34 • 100 + 34 • 1 = 3400 + 34 = 3434.
8) Узвядзенне ў квадрат двухзначнага ліку, які заканчваецца на 5.
Каб узвесці ў квадрат двухзначны лік, якія заканчваецца лічбай 5, патрэбна лічбу дзясяткаў памножыць на лічбу большую на адзінку і да атрыманага выніку прыпісаць справа лік 25.
Напрыклад: 352 = 1225, т .е. 3 • 4 = 12 і да 12 прыпісваем 25, атрымліваем 1225.
9) Узвядзенне ў квадрат двухзначнага ліку, які пачынаецца на 5.
Для ўзвядзення ў квадрат двухзначнага ліку, што пачынаецца на пяць, патрэбна дадаць да 25 другую лічбу ліку і прыпісаць справа квадрат другой лічбы, прычым, калі квадрат другой лічбы - адназначны лік, то перад ім трэба прыпісаць лічбу 0. Напрыклад: 522 = 2704, бо 25 + 2 = 28 і 22 = 04; 582 = 3364, бо 25 + 8 = 33 і 82 = 64. 