Этапы развіцця вылічэння:
1. Пальцы
2. Падліковыя біркі (каменьчыкі, палачкі)
3. Першы вылічальны прыбор - Абак (800 гадоў да н.э.). Ён уяўляў сабой дошку з прарэзамі, у якой знаходзіліся падліковыя біркі. Аналагічны вылічальны прыбор – гэта шчоты, якія з'явіліся ў Расіі ў XVI- XVII стст. Прынцыповае адрозненне рускіх вылічэнняў заключаецца ў тым, што яны заснаваныя на дзесятковай сістэме злічэння.
4. Самы позні вылічальны інструмент, які адносіцца да разраду найпрасцейшых – гэта лагарыфмічная лінейка.
Механічныя падліковыя прылады (З'яўляюцца з XVII стагоддзя.)
1. У 1642г. Б.Паскаль распрацаваў прыладу, якая дазваляе складаць і аднімаць 5-ці разрадныя лікі - Паскалін. Пры даследаванні дзённікаў Да'Вінчы высветлілася, што ён задоўга да вынаходства Паскаліна адлюстраваў у сваіх эскізах 13-разрадную падліковую машыну.
2. У 1673г. Г.Лейбніц распрацаваў падліковую машыну, якая дазваляе складаць, аднімаць, перамнажаць і дзяліць лікі. Пазней на прынцыпе гэтай машыны быў распрацаваны арыфмометр.
3. З цягам часу розныя вучоныя распрацавалі новую канструкцыю - арыфмометр. Так, матэматык і вялікі вынаходнік Панфуцый Чэбышаў распрацаваў уласную арыгінальную канструкцыю. У 1874. інжынер-механік Вільгольт Однер увасобіў яшчэ адну ўдалую канструкцыю - арыфмометр, які выкарыстоўваўся досыць доўга. У Расіі, а затым у СССР шырокае ўжыванне атрымаў менавіта арыфмометр сістэмы Однера. Усе арыфмометры былі арыентаваны толькі на механізаванне, але не на аўтаматызацыю вылічэнняў.
4. У 1823г. англійскі матэматык і вынаходнік Ч. Бэбідж распрацаваў праект рознаснай машыны, якая была прызначана для вылічэння астранамічных і навігацыйных табліц. У 1833г. у Ч. Бебіджа з'явілася ідэя стварэння новага прыбора - аналітычнай машыны. Адметнай асаблівасцю яе было тое, што машына магла быць перапраграмавана пад пэўныя дзеянні. Па сутнасці аналітычная машына стала правобразам сучасных камп’ютараў, так як уключала іх асноўныя элементы: памяць, ячэйкі якой утрымлівалі б лікі, і арыфметычнаю прыладу, якая складаецца з рычагоў і шэсцярэнек. Бэбідж прадугледзеў магчымасць уводзіць у машыну інструкцыі пры дапамозе перфакарт. Аднак гэтая машына не была закончана, паколькі нізкі ўзровень тэхналогій таго часу стаў галоўнай перашкодай на шляху яе стварэння.
Электрамеханічныя падліковыя машыны (Распаўсюджаныя ў к. XIX - пачатку XX стст.)
1. Арыфмометр з электрычным прывадам.
2. 1880г. У ЗША быў распрацаваны табулятар - прылада, якая дазваляла складаць лікі. Ужываўся табулятар для перапісу насельніцтва ЗША.
3. З'яўляюцца таксама прылады, якія выконваюць лагічныя аперацыі. Напрыклад, перфаратары, якія заносілі інфармацыю на стужку.
4. У 1938г. Нямецкі інжынер K. Zuse распрацаваў лічбавы дваічны вылічальнік з механічнай памяццю 1000 біт. (Z1)
5. Пазней (у 1939г.) У Англіі з'яўляецца першы калькулятар.